BMW hangi modellerinde PSA benzin motoru kullandı?

BMW Peugeot yani PSA (Peugeot-Citroen) benzinli motoru mu kullanıyor sorusu birçok kişi tarafından merak ediliyor. Geçtiğimiz günlerde yeni bir yazı dizisine başlamış ve Alman premium otomobil markaları BMW ve Mercedes’in Fransız PSA (Peugeot-Citroen) ve Renault motorlarını nasıl kullandıklarını analiz edeceğimizi belirtmiştik. Bu doğrultuda ilk bölümü, hem yazılı hem de videolu anlatım ile BMW’nin PSA dizel motoru ile olan ilişkisine ayırmıştık.

2.bölümde ise BMW-PSA benzin motoru üzerinde duracağız ve birçok noktası yanlış bilinen bu konuyu bilinmeyenleriyle de beraber oldukça detaylı bir şekilde izah etmeye çalışacağız.

– 2015 yılına kadar: BMW (F20) 116i ve BMW (F30) 316i: 1.6lt turbo-benzin 136ps

– 2015 yılına kadar: BMW 118i (F20) ve BMW (F30) 320i ED: 1.6lt turbo-benzin 170ps

Görüleceği gibi aynı hacme sahip olan N13 kodlu motorun ülkemizde satılmış 2 farklı versiyonu bulunuyor. Ayrıca 1 Serisi’nde 114i olarak 102ps gücünde daha güçsüz bir versiyonu daha vardı ancak Türkiye’de satışa sunulmadı. Aynı motorun 3 güç seçeneği de artık BMW modellerinde kullanılmıyor ve yerini B38 kodlu modüler yapıdaki 3 silindirli motora bıraktı.

Diğer taraftan PSA Grubu’nda “Prince” adına sahip bu motorlar, Peugeot ve Citroen modellerinde de farklı güç seçenekleri ile kullanıldı ve geliştirilerek de kullanılmaya devam ediliyor. Öyle ki Peugeot RCZ ve 308 GTi modellerinde de 272ps (200kw) güce kadar da çıkabiliyor. Bu motorlar Peugeot’da THP adına ve Citroen’de de VTi adına sahip.

Ayrıca yine BMW Grubu içerisinde yer alan Mini markasında da en güçlüsü 218ps civarında olmak üzere farklı güç seçenekleri ile yerini almıştı (N18 motor kodu ile). Ancak şu anda aynen BMW modellerinde olduğu gibi Mini modellerinde de kullanılmıyor ve yerini B38 kodlu 3 silindirli motora bıraktı. Tabii  2011 yılında tanıtılan Saab PheoniX konseptinde de Prince motorun, 200ps güce sahip bir versiyonu ile kendine yer bulduğunu belirtmeden geçmeyelim. 

Kısacası BMW’nin N13 motoru ile PSA’nın Prince motoru çok basit farklar haricinde birbirleri ile aynı motorlar. Ancak burada önemli bir nokta bulunuyor ve üzerine düşülmesi de şart. Bahsi geçen motor genelde PSA Prince motoru olarak geçse de BMW ve PSA’nın ortak çalışması ile tasarlandı. Yani BMW’nin tamamen PSA’nın motorunu alıp doğrudan bahsi geçen BMW modellerinde kullanma gibi bir durumu yok.

BMW Peugeot (PSA) arasında nasıl bir ilişki söz konusu?

BMW ve PSA arasındaki Prince motor birlikteliği; BMW’nin 1. jenerasyon Mini’de çok farklı güçlerde kullandığı, Chrsyler ile yaptığı ortaklık sonucu ortaya çıkan Tritec adındaki motorları verimsiz bularak kullanmaya son vermesi ve bu ortaklıktaki hisseleri Daimler’e satmasıyla 2004 yılı sonunda başlıyor. Bu arada Tritec motor, Chrsyler Grubu’nda Dodge Neon ve Chrysler PT Cruiser gibi modellerde kullanıldığı gibi, günümüzde hayatına geliştirilmiş haliyle Fiat E-Torq olarak devam ediyor. (E-Torq motor konu içinde karşımıza tekrar çıkacak )

BMW’nin Prince adındaki motor için PSA ile birliktelik kurmasındaki esas amacın ise; bünyesinde bulunan Mini marka araçlar için yeni bir motor tasarlamanın, düşük satış adetleri nedeniyle yüksek maliyet getirmesi olduğu üstü kapalı olarak belirtiliyor. Ayrıca PSA’nın düşük hacim motorlardaki tecrübesi ve bu konudaki üretim kabiliyetine atıfta bulunulmuş. PSA tarafında ise BMW teknolojilerinden faydalanmak olduğu ifade ediliyor.

Kısacası Prince motorun, “Kazan-Kazan” amaçlı bir teknoloji paylaşımı ve daha ucuza motor üretebilme projesi gibi göründüğünü söylemek mümkün. Ancak şunu da belirtmek gerekir ki, birlikteliğin başladığı zamanlarda motorun sadece Peugeot, Citroen ve Mini modellerinde kullanılacağı belirtilmişti. 2011 yılında ise BMW’de de kullanılmaya başlandı.

BMW Peugeot (PSA) Prince/N13 motoru nasıl geliştirdi?

Bu başlığı madde madde anlatalım;

– Bir üst başlıkta izah ettiğimiz BMW’nin verimsiz bulduğu Tritec motorun çap-strok oranları aynen alınıyor. Ayrıca PSA’nın Prince motor öncesi kullandığı TUD5 motor ile de 77mm’lik çap oranı aynı. Yani hem BMW’nin hem de PSA’nın kullanımını bıraktığı motorlardan blok ölçüleri alınıyor ve temel teknoloji kullanılıyor. Bu durum her 2 üretici açısından da işlerin hızlanmasını sağlamış olabilir.

-Prince motor 1.4lt ve 1.6lt atmosferik olarak tasarlanıyor ve 1.6lt turbo seçeneği de yer alıyor. 1.4lt motorun silindir çapı ölçüsü 1.6lt motor ile aynıyken strok ölçüsü daha kısa. Bir üst maddede bahsettiğimiz Tritec motorun da aynı ölçülerde 1.4lt seçeneği var. Kısacası gerek 1.4lt gerekse de 1.6lt motor esas olarak BMW-Chrysler tasarımı Tritec motordan geliştirilmiş gibi görünüyor.

– Tritec motor bloğu dökme demirken aynı ölçülere sahip olan Prince motorda alüminyum yoğun bir şekilde kullanıldı. Öyle ki motor bloğu ve krank mili alüminyum malzemeden imal edilmişti. Bu durum hem sıcaklık iletimi hem de ağırlık konularında avantaj sağlıyor. Ayrıca Tritec motorun üstten tek eksantrik sistemi (SOHC-(8 Supap) yerine, üstten çift eksantrikli (DOHC-16 Supap) sisteme geçiliyor.

– BMW’nin aynı dönemlerde geliştirdiği M54 kodlu sıralı 6 silindirli motorlarda yer alan pek çok teknoloji Prince motora aktarılıyor. Değişken Supap Zamanlaması (VANOS), Değişken Supap İtiş mekanizması (Valvetronic), direkt yakıt enjeksiyonu ve akış kontrollü yağ pompası ise bunlardan en dikkat çekici olanları diyebiliriz. Twinscroll adındaki çift kanallı tek turbo sistemi de 2011 yılından itibaren kullanılmaya başlanıyor.

– Birlikte tasarlanan Prince motorun üretim yeri konusunda çok detaylı bilgi bulunmasa da PSA’nın Fransa/Douvrin’de bulunan fabrikasında parça ve motor üretimi gerçekleşiyor. Diğer taraftan BMW de, İngiltere/Birmingham’da yer alan Hams Hall fabrikasında hem kendi ürettiği hem de PSA tarafından üretilen parçaları kullanarak N13 kodlu motorunu üretiyor. Burada üretilen motorlar BMW’nin 1 ve 3 Serisi ürettiği fabrikalara gönderiliyor. Ysni parçalar ağırlıklı olarak PSA tarafından üretiliyor ancak her üretici de kendi motorunu bir araya getiriyor gibi görünüyor.

Yukarıdaki maddelerden de görüleceği gibi;

PSA’da Prince ve BMW’de de N13 olarak geçen motor 2 markanın beraber tasarladığı bir motor. Ancak BMW’nin sağladığı teknolojik özellikler ve daha önce kullandığı Tritec motorun yapısı kendisini fazlasıyla hissettiriyor. PSA ise düşük hacim motorlardaki üretim tecrübesini ve kapasitesini işin içine dahil ediyor. Bu da her iki üretici için de ucuz motor üretimi anlamına geliyor.

Bu doğrultuda; Prince/N13 motor için, birçok parçası PSA tarafından üretilen BMW teknolojisini yoğun olarak almış bir motor demek gayet mümkün görünüyor.

Prince/N13 motor kullanımı ne zaman gerçekleşti?

İlk olarak 2005 yılında, 1.4lt atmosferik besleme ile Peugeot 207 modelinde yer alan Prince motor, Mini’de 2007 yılında kullanılmaya başlandı. 1.6lt atmosferik ünite ise ilk kez 2007 yılında yine Peugeot ve Mini modellerinde kendini gösterdi. 1.6lt turbo motor ise 2006 yılında Peugeot 207 GT ile karşımıza çıktı. Ardından Mini Cooper S ve diğer Peugeot modellerinde yerini aldı.

Motorun Mini modellerindeki performansından oldukça memnun olan BMW, Prince motoru yarışlarda kullanmaya karar verdi ve bu doğrultuda 2008 yılında Mini Challenge yarışlarında ilk kez kendini gösterdi. Deneme niteliğindeki bu yarışlardan sonra ise, 2011 WRC yarışlarına katılacak olan Mini Countryman WRC’de 300ps versiyonu ve 2011 WTCC Super 2000 yarışlarına katılacak BMW 320TC modelinde de 310ps ve 420nm torka sahip olarak 2010 yılında karşımıza tekrar çıktı.

İşte tüm bu yarışlardan alnının akıyla çıkan Prince/N13 motor 2011 yılında tanılan yeni BMW (F20) 1 Serisi ve ardından da 2012 yılında tanıtılan yeni BMW (F30) 3 Serisi modellerinde kullanılmaya başlandı ve 2015 yılına kadar da kullanıldı. 116i ve 316i modellerinde 136ps güce sahip olan bu motor 118i ve 320i ED modellerinde 170ps güce sahipti.

İlginç bir bağlantı – Prince/N13 – Fiat E-Torq ilişkisi

Prince motorun silindir çap-strok ölçülerinin BMW/Chrysler tarafından tasarlanan Tritec motor ile aynı olduğunu belirtmiştik. İşte BMW bu motorun haklarını daha sonra Daimler-Chrysler birlikteliğine sattı ve günümüzde FCA olarak geçen Fiat-Chrysler birlikteliğinin kullandığı E-Torq motor da Tritec motor ile aynı çap-strok ölçülerine sahip.

FCA Tritec kökenli E-Torq motor için önemli yatırımlar yaptı ve aynen Prince motorda olduğu gibi dökme demir yerine alüminyum döküm olarak imal ederek motoru geliştirdi. BMW/PSA üstten çift eksantrik (DOHC) sistemini tercih ederken, FCA üstten tek eksantrik (SOHC) sistemini değiştirmedi. Ayrıca Fiat, kendi geliştirdiği sistemleri de bu motora uyguladı ve Fiat E-Torq motor halen atmosferik beslemeli olarak Fiat Egea modelinde yaygın bir şekilde kullanılıyor.


Görüleceği gibi, her ne kadar 10 yılın üstünde bir zamanda büyük değişime uğrasa da, Tritec motor köklerine sahip Prince/N13 motor ile Fiat E-Torq motorun uzaktan akraba olduğunu söylemek oldukça mümkün görünüyor. Sonuçta her ikisinin de çıkış noktaları ve çap-strok değerleri ataları olan Tritec motor ile birebir aynı.

BMW (F10) 520i ‘de motorunda durum nedir?

BMW 320i ED ile aynı dönemlerde üretilmesi, motor gücünün (170ps), torkun (250nm), silindir sayısının (4) ve silindir hacminin litre bazında aynı (1.6lt) olması, BMW 520i modelinde de bu motorun kullanıldığının sanılmasına neden oldu. Ancak 520i modelinde N20B16 olarak geçen motorun silindir çap ve strok değerleri Prince/N13B16 motordan tamamen farklı ve her 2 motorun ölçüleri de aşağıdaki şekilde yer alıyor;

• N13B16: Silindir çapı= 77mm – Strok= 85.8mm (Prince motor)
• N20B16: Silindir çapı= 84mm – Strok= 72.1mm

BMW N20B16-N13B16 karşılaştırması (Çizim ölçeklidir)

Yeni BMW (G30) 520i modelinde durum nedir?

• B48B16: Silindir çapı= 82mm – Strok= 75.6mm (1.6lt 4 silindir)
• B48B20: Silindir çapı= 82mm – Strok= 94.6mm (2.0lt 4 silindir)

• N20B16: Silindir çapı= 84mm – Strok= 72.1mm (Eski kasa (F10) – BMW 520i)
• B48B16: Silindir çapı= 82mm – Strok= 75.6mm (Yeni kasa (G30) -BMW 520i)