Mercedes 1.6lt Dizel (OM654 DE16) yeni motor aslında Renault mu?

Geçtiğimiz günlerde makyajlı Mercedes C Serisi ülkemizde satışa sunuldu ancak modelin makyajından çok kullanılan Mercedes 1.6lt dizel motoru dikkat çekti. Birçok kişi tarafından da bilindiği gibi Mercedes, düşük hacimli dizel motorlarda Renault kökenli motorları tercih ediyordu.

TDi-D4D-DCi-HDi-CDTi-SkyactivD-iDTEC-CRDi-TDCi-MJET teknoloji karşılaştırması

Renault’da kodu K9K 846 olarak geçen 1.5lt dizel motor, Mercedes’in A, B, CLA ve GLA modellerinde OM607 DE 15 olarak geçiyor. Diğer taraftan, yeni tanıtılan makyajlı C Serisi‘nde daha önceden Renault kökenli 1.6lt R9M motorun 136ps güce sahip versiyonu kullanılıyordu. İşte artık bu motor, yerini Mercedes’in kendi tasarladığı 1.6lt OM654 DE 16 kodlu motora bıraktı.

Ancak tartışmalar bitmedi. Sosyal medya hesaplarımızdan gördüğümüz kadarıyla birçok takipçimiz bu motorun yine Renault dizel motorun bir türevi olduğunu ve çok küçük değişikliklerle Mercedes’in sahiplendiğini düşünüyor. İşte biz de bu durumu netleştirebilmek için yeni Mercedes 1.6lt dizel motoru, R9M kodlu Renault 1.6lt dizel motor ile teknik olarak karşılaştıracağız.

Bir motoru farklılaştıran detayların büyük bir çoğunluğuna da karşılaştırmada yer vereceğiz. Ayrıca bu farklara dikkat çekmek ve günümüz motor teknolojisini birbirine ne kadar yaklaştığını göstermek için aynı motor hacmine ve güce sahip, Opel’in GM tarafından tasarlanan 1.6lt dizel 160ps GM MDE 160 kodlu motorunu da karşılaştırmaya dahil edeceğiz.

Mercedes 1.6lt Dizel (OM654 DE16) – Renault R9M 160 – Opel GM MDE 160 karşılaştırması

Aşağıdaki karşılaştırmalı tablodan da görüleceği gibi, Her 3 dizel motorun da litre bazında hacmi, tipi, silindir dizilimi, silindir sayısı, supap sayısı ve yakıt besleme teknolojileri aynı. Zaten bir motorun genel yapısın belirleyen faktörler de tam olarak bunlar diyebiliriz. Günümüzde silindir sayısı dışında bu kalıp dışına çıkan pek marka yok. Şimdi belirleyici farklarla devam edelim.

Çap – Strok

Bir motorun yapısal anlamda farklı şekilde tasarlandığını gösteren en belirgin detay için silindir çapı ve silindir stroku ölçüleridir diyebiliriz. Her ne kadar ilk bakışta milimetre bazında olan ölçülerde büyük fark yokmuş gibi görünse de, silindir kesiti motorun bütün karakteristiğini değiştirir. Burada Mercedes OM654 motoru silindirlerinin dikey bir dikdörtgen kesite, Renault R9M motorunun da çok az bir farkla kare kesite sahip olduğu görülebilir. Opel MDE 160 silindir kesiti ise Renault motoruna daha yakın.

Bu durum Mercedes motorunun yeniden tasarlandığını gösteren önemli bir etken. Zaten Mercedes yetkilileri üzerine basa basa şunu da belirtiyorlar. OM654 DE 16, adından da anlaşılacağı gibi OM654 motor ailesine ait ve bu motorun 2.0lt hacme sahip DE 20 versiyonu halen tek turbo besleme ile Mercedes E220d modelinde kullanılıyor. Silindir çapı 82mm olan 2.0lt motorun silindir stroku da 92,3mm. Yani bu motor da dikey bir dikdörtgen kesite sahip.

Diğer taraftan; Her 3 motorun silindir hacimleri litre bazında aynıyken, Opel ve Renault motorlarınki cm3 bazında bile aynı. Mercedes motoru ise sadece 1cm3 daha küçük. Bu da; 4 silindirin toplamında, her kenarı 1cm olan bir küp kadar farkın olduğunu gösteriyor. Yani Mercedes 1.6lt dizel motoru, hemen hemen baş parmağın tırnaklı ucu kadar daha az bir hacme sahip diyebiliriz.

Sıkıştırma oranı

Çap ve strok oranları motorun yapısı hakkında ciddi *farklılık yaratıyorken, sıkıştırma oranı her motorda belirli aralıklarla oynanabiliyor. Çap strok değiştirmek mümkün değilken, remapping ve benzeri uygulamalarla sıkıştırma oranını değiştirmek mümkün. Konumuzun odak noktası Mercedes OM654 ve Renault R9M motorların sıkıştırma oranları ise hemen hemen aynı. OM654 bir tık daha yüksek. Diğer taraftan Opel’in motoru diğer 2 motordan belirgin bir şekilde daha yüksek sıkıştırma oranına sahip.

*Farklılık yaratıyor demişken; Dizel motorların sıkıştırma oranları benzin motorlardan çalışma yapıları gereği hemen hemen her zaman belirgin bir oranda daha yüksek olur. Ancak Mazda’nın geliştirdiği Skyactiv teknolojisi için bu paragrafı açmak şart oldu. Mazda’nın dizel motorları; 14.8:1 gibi dizel motor için düşük sayılabilecek bir sıkıştırma oranına sahipken, benzin motorları da 14.0:1 gibi çok yüksek bir orana sahip. Günümüz benzin motorları genellikle 11.0:1 veya en fazla 12.0:1 gibi oranlara sahip. Mazda önümüzdeki yıl tanıtacağı yeni Mazda 3 modelinde, bu yüksek sıkıştırma oranını kullanan ve bujisiz de ateşleme yapan Skyactic-X (SPCCi) benzin motor teknolojisini kullanacak.

Motor gücü, Tork ve bunların elde edildikleri devir aralıkları

Günümüzde motorların hacim olarak cm3 bazında bile hemen hemen aynı olması, beygir gücü ve tork değerlerinin de benzer olması tüketicilerde yanılgıya neden olabiliyor. İşte bu durumun en güzel örneği bu 3 motor için de geçerli. Sadece motor hacmi ve beygir gücü aynı olduğu için, o motorun tek bir üreticiye sahip olduğunu düşünen kişilere rastlamak hiç de zor değil.

Burada net bir şekilde görüleceği gibi her 3 motorun da beygir güçleri aynı ve 160ps. Tork değerleri ise; hem çap-strok, hem sıkıştırma oranı hem de kullandıkları turboların tipine göre değişkenlik gösteriyor. Mercedes 1.6 dizel ve Opel 1.6lt dizel motoru hemen hemen aynı tork değerine sahipken, Renault R9M, tork anlamında diğer 2 motordan 20-24Nm daha yüksek.

Ancak bize göre burada daha önemli olan konu; Tork değerlerinin nasıl bir motor devrinde elde edildikleri. Maksimum tork ne kadar düşük devirde ve uzun süreli elde edilirse, turbo boşluğu da o kadar az hissedilir diyebiliriz. Ayrıca elde edilen torkun sabit bir şekilde belli bir devire kadar devam etmesi de önemli bir avantaj.

Bu doğrultuda Mercedes ve Renault motorlarına baktığımız zaman; Gerek maksimum torkun daha düşük devirde (1600d/d) elde edilmesi, gerekse de 1600-2600d/d bandında düşmemesi ve sürekli olması, Mercedes 1.6lt dizel OM654 motorunun Renault R9M’e göre daha avantajlı olduğunu gösteriyor. Renault R9M’in 1750d/d’da maksimum torku görüp sonra bir miktar düşüş göstermesi çok da istenen bir durum değil. Opel motorunun tork bandını ise turbo tipi ile açıklayalım.

Turbo tipleri

Opel MDE 160 motorun, diğer 2 motorun aksine çift-turbo değil de bi-turbo sistemini kullanıyor olması, düşük devirlerde daha avantajlı olduğunu net bir şekilde gösteriyor. Ancak bi turbonun dezavantajı da maksimum torkun 2250d/s’da bitmesi ile Mercedes’in çift turbosuna göre handikap oluşturuyor.

Burada küçük bir hatırlatma yapalım; Hem çift-turbo hem de bi-turbo sistemlerinde 2 adet turbo bulunur. Ancak bi-turbo sistemlerinde bir tanesi küçük diğeri büyük olan turbo 2 adet salyangozu yer alıyorken, çift turbo sistemlerinde 2 adet eşit büyüklükte turbo salyangozu vardır. Bi-turbo sistemlerindeki küçük turboda yer alan pervane daha rahat dönebildiği için çabuk tepki verir ve bu sayede de daha düşük motor devirlerinde dönebilir. Opel’in motoru da buna güzel bir örnek diyebiliriz.

Motor bloğu, silindir kapağı ve pistonlarda kullanılan malzemeler

3 motorumuz var ve bu 3 motorun da bahsi geçen malzemeleri silindir kapaklarında aynı ve alüminyum olarak tercih edilmiş. Hem hafif olması hem de ısıyı daha iyi iletmesi alüminyumu önemli bir malzeme haline getiriyor.

Diğer taraftan Mercedes ve Opel motor bloğunda yine alüminyumu tercih ederken, Renault geleneksel bir şekilde döküm tekniği ve demir malzemeyi tercih etmiş. Pistonlarda ise; bu sefer Renault ve Mercedes aynı yolu izlemiş ve çelik pistonları kullanmışlar. Opel ise pistonlarda bile alüminyum tercih etmiş. (Tablo üstteki ile aynıdır, kolaylık sağlaması için tekrar kullanılmıştır)

SONUÇ

Bize göre Mercedes 1.6lt dizel motor (OM654 DE 16), net bir şekilde Mercedes tarafından tasarlanmış ince özelliklere sahip bir motor. Ancak uzun süredir kullandığı düşük hacim Renault motorları ve artarak devam eden Renault-Nissan işbirliği düşünüldüğü zaman, düşük hacimde Renault’dan tecrübe edindiği de kesin diye düşünüyoruz. Kendi tecrübelerini Rwnault’un düşük hacim dizel uzmanlığı ile güzel bir şekilde harmanlamış gibi görünüyor.

Zaten markaların teknolojileri birbirine iyice yaklaştı ve ayırt etmek de zorlaşıyor. Bu durumu göstermek için Opel motorunu da karşılaştırmada kullandık ve değerlerin birbirlerine ne kadar yakın olduğunu da hep beraber net bir şekile gördük.

Kısacası aynen BMW’nin 5 Serisi modellerinde kullandığı 2.0lt ve 1.6lt benzin motorlarda yaptığı gibi çap ve strok küçültülmesi Mercedes OM654 motorunda da mevcut. Ayrıca 1.6lt motorda kullanılan teknolojiler de 2.0lt motor ile aynı. Bu da Mercedes 1.6lt dizelin 2.0lt motorun küçük bir versiyonu olduğunu gösteriyor. Zaten adları bile aynı OM654…