Hepimizin anılarında yer etmiş bir otomobil vardır. Bazılarımız hayal meyal hatırlar o otomobili, bazılarımızın her ayrıntısı aklına kazınmıştır. Bir yerlerde bir şekilde o otomobille karşılaştığınızda hepsi bir anda canlanıverir anılarınızın. İşte bu yazımızda inceleyeceğimiz otomobil, o otomobillerden biri. 80’li ve 90’lı yıllarda çocuk olmuşların hatırlayabileceği bir otomobil. Citroen BX’den bahsediyoruz. Efsane konforundan ve onu bir uzaylı gibi gösteren Hydropneumatic Süspansiyon sisteminden de bahsedeceğiz merak etmeyin.
Marcello Gandini tarafından dizayn edilen BX modeli, daha küçük olan Citroen GS/GSA’nın yerine büyük bir aile otomobili olarak düşünülmüştü. Citroen’in 1982’den 1994’e kadar ürettiği bu modelden tam olarak 2 milyon 315 bin 739 adet üretilmişti. 1993 yılında Xantia modelinin çıkmasıyla birlikte hatchback modelinin üretimi sonlandırıldı. Station wagon üretimi ise 1 sene daha devam etti. Hatchback modelinin dizaynında İngiliz 1977 Reliant FW 11 ve 1979 Volvo Tundra konseptlerinden faydalanılmıştır. Aynı zamanda 1987 yılında çıkmış olan Peugeot 405 ile aynı platformu paylaşmaktadır. Ancak bu otomobili diğer modellerden ayıran Hydropneumatic süspansiyon sistemi olmuştur.
BX’in modeli 2000 ila 1000 cc aralığında çok farklı motor seçenekleri ile sunulmuştur. XY, TU ve XU serisi benzinli ve XUD serisi dizel motor seçenekleriyle sunulmuştur. Ülkemizde daha çok tercih edilen motor hacmi 1600 cc’lik benzinli olanıdır. 1124 cc’lik benzinli motoru, motor hacmi üzerinden vergi alınan İrlanda, İtalya, Portekiz ve Yunanistan’a yönelik sunulmuş bir tercihti. 1.1 ve 1.4 lt’lik motorlar daha önce de Peugeot 104 ve Renault 14’te kullanılmıştı. 1.6 lt’lik XU serisi kısa strok motor ilk defa bu modelde kullanıldı. Daha sonraları eklenen 1.9 lt versiyonu ise uzun süreler Citroen ve Peugeot’larda hizmette bulundu. Kasım 1983’te dizel versiyon olan XUD motor da hizmete girdi. Avrupa’da ve özellikle İngiltere dizel ve turbo dizel versiyonlar çok başarılı oldular. İngiltere’de 80’lerin ikinci yarısında en başarılı yabancı otomobiller olarak adlandırılıyorlardı.
Model isimlendirilmesinde kullanılan 11, 14, 15, 16 ve 19 ibareleri motor hacmi büyüklüğünü gösteriyordu. 1.1 lt’lik hacme sahip olan motor otomobilin yapısı göz önünde bulundurulduğunda biraz zayıf kalıyor (55 beygir) ve tercih edilmiyordu. 1980’lerin sonlarında dört tekerlekten çekiş eklenmişti. 1988 yılında piyasaya çıkan turbo dizel model, dizel motorlar hakkında var olan genel kanı olan dizellerin yavaş ve gürültülü olduğu savını çürüten bir performans ve yakıt tüketimi başarısına sahipti. Bunun yanında ayarlanabilir süspansiyon özelliği de onu tercih edilir bir otomobil seçeneği haline getirmişti.
Bir aile otomobili olmasının yanında spor versiyonları da mevcuttu. Bunlar arasında Sport (126 PS 93 kW), GT (105 PS 77kW), 4TC (200 PS 147 kW), GTI (122 PS 90kW) ve 16V (160 PS 118kW) modelleri sayılabilir.
Citroen BX’in en kendine has özelliğinden bahsetmeden bu yazıyı bitirmek çok doğru olmaz. Hydropneumatic Süspansiyon sistemi Citroen BX’in uzaylı bakışlarına maruz kalmanızı sağlayan ve otomobilin hem güvenlik hem de konfor standartlarını zirvelere taşıyan bir özellikti. Yine Citreon tarafından icat edilen bu sistem Citroen otomobillerinde ve bazı askeri araçlarda kullanılmış. Sistem özel bir hidrolik sıvıyı (Liquide Hydraulique Mineral) basınçlandırmak ve bunu frenlerin, süspansiyonların ve direksiyonun çalışmasını sağlamak için iletilmek üzerine kurulu. Sistemin kalbinde 5 ya da 6 sifer bulunur. Siferin üst kısmı yüksek basınçlı nitrojenle doludur. Alt kısmı ise otomobilin hidrolik sıvı döngüsüne bağlıdır. Yüksek basınç pompası gücünü motordan alır ve hidrolik sıvısının basıncını arttırır. Bu basınçlı hidrolik sıvı süspansiyonlara, frenlere ve direksiyona yüksek basınç altında aktarılarak sistemde bir döngü yaratılır.
![]() |
Sifer (Yeşil Renkli Küre) |
![]() |
Sifer Sistemi (Sarı ve Beyaz Renkli Küreler Siferler) |
Bu sistem otomobilinizin yüksekliğini el freninin hemen gerisindeki kol yardımıyla ayarlayabilmenizi sağlar. Otomobil çalışmıyorken süspansiyonlar alçak pozisyonda durur. Otomobilinizi çalıştırdığınızda hidrolik sıvı (LHM) süspansiyonları doldurur ve otomobil birkaç saniyede normal sürüş pozisyonuna yükselir. Bunun yanında fazla yüklü olduğunuzda ya da bozuk zeminlerde otomobilinizi korumak için otomobilinizi daha da yükseltebilirsiniz. Düşünsenize elinizin altında bir kol var ve otomobilinizi bir anda zemine uygun şekilde yükseltip alçaltabiliyor. Çok havalı değil mi?
![]() |
Yükseklik Ayar Kolu |
Hydropneumatic Süspansiyon sistemi her ne kadar müthiş bir konfor sağlıyor olsa da, yüksek basınç altında çalışması kontrollerinin düzgün olarak yapılması anlamına geliyordu. Aksi halde sistemin bir yerinde sürekli olarak sızıntı ya da kaçırma meydana gelebiliyordu. Bu otomobilin ülkemizde çok fazla rağbet görmemesinin asıl sebeplerinden biri de bu sistemdir. Sistemin özel bir yağ ile çalışıyor olması (LHM) ve bu yağın, o dönemde, çok kolay bulunamaması da büyük bir problemdi. Yedek parça sıkıntısı ve sık bakım gerektirmesi de bu otomobili biraz maliyetli hale getirebiliyordu. LHM bulunamadığında 10 numara makine yağı kullanılabiliyor, bu durumda siferlerde ve yağ sisteminde basınç değişikliği sebebiyle arızalara yol açabiliyordu. Ancak bu tip yaygın sorunlara rağmen BX’ler sahipleri tarafından çok sevilen otomobillerdi. Citroen BX sahipleri kendi içlerinde bir ritüele sahipti. Yollarda karşılaşıldığında ya selektör yapılır ya da korna aracılığı ile selamlaşılırdı. Yollarda hala bir kaçına rastlayabilirsiniz. Onlar saygıyı hak eden otomobiller. Onlara iyi bakın.
Tunç İnce
sekizsilindir.com Yazarı