Uluslararası çapta kabul görmüş otomobil kasa tiplerini daha önce yayınladığımız bir analizimizde sizlere detaylı bir şekilde izah etmiştik. Şimdi ise daha çok merak edilen bir konuyu ele alacağız. Araç sınıfı ve cinsi olarak adlandırabileceğimiz bu konumuzda, sahip olduğumuz araçların T.C. ruhsatında detaylandırılan bazı sınıflandırmaları analiz edeceğiz.
İlk olarak konunun hemen ne olduğunu anlayabilmek için görsel bir örnek verelim. Aşağıda konumuzla ilgili olan kısımlar doldurulmuş, gerisi boş bırakılmıştır.
Araç Tipi (D2): Bu bölüm tamamen üretici ile alakalı olup, devletin belirlediği bir ifade değildir. Resimde örnek verdiğimiz araç ise bir VW Polo. Dikkat edilecek olursa Araç Tipi karşılığı, şaşe numarasının ortasında yer alan 2 harf yani AW ile doldurulmuş (kırmızı işaretli). Bu nedenle bu kısım için mantık yürütmeye ve anlamaya çalışmaya gerek bulunmuyor.
Gelelim esas önemli konulara;
Araç Sınıfı (J)
Öncelikle; Araç sınıfının (J) araç cinsinin (D5) bir üst başlığı olduğunu belirtmekte fayda var. Bu nedenle ilk olarak araç sınıfları nelermiş görmek gerekiyor.
-
M (En az 4 tekerlekli, motorlu yolcu taşıma amaçlı araçlar)
- M1: Sürücü dışında en fazla sekiz oturma yerine sahip (M1<8+1)
- M2: Sürücü dışında sekizden fazla oturma yerine sahip (M2>8+1). Azami ağırlığı 5 ton altı.
- M3: Sürücü dışında sekizden fazla oturma yerine sahip (M3>8+1). Azami ağırlığı 5 ton üstü.
- M2 ve M3 için geçerli alt sınıf; Yolcu sayısı sürücü hariç 22’yi aşanlar;
- Sınıf 1: Ayakta yolcu taşımak için ayrılmış alanlar vardır ve yolcu iniş binişleri sıkça yapılır. (Ör: Belediye otobüsleri, metrobüsler)
- Sınıf 2: Esas olarak yolcuların oturarak taşınması amaçlanmıştır. Ancak yolcular, koridorda ve eğer bulunuyorsa 2 çift oturma yeri için ayrılan boşluğu aşmayacak bir alanda ayakta durabilir. (Bu sınıfa giren az sayıda araç mevcut)
- Sınıf 3: Yolcuları tamamı oturma yerine sahip olmalıdır. Ayakta yolcu kabul edilmez. (Şehirlerarası otobüsler)
- M2 ve M3 için geçerli alt sınıf; Yolcu sayısı sürücü hariç 22’yi aşmayanlar;
- Sınıf A: Oturanların yanında ayakta yolcu alacak şekilde tasarlanmıştır ve ayaktai yolcular için donanımlar mevcuttur. (Ör: Dolmuşlar)
- Sınıf B: Yolcuları tamamı oturma yerine sahip olmalıdır. (Ör: Okul servisleri)
- M2 ve M3 için geçerli alt sınıf; Yolcu sayısı sürücü hariç 22’yi aşanlar;
-
N (En az 4 tekerlekli, motorlu yük taşıma amaçlı araçlar)
- N1: Azami ağırlığı 3,5 ton altı. (Ör: Pikaplar, Panelvanlar)
- N2: Azami ağırlığı 3,5 ton – 12 ton arası. (Kamyonetler)
- N3: Azami ağırlığı 12 ton üstü. (Kamyonlar)
-
G (Arazi tipi araçlar)
- Kendi başına bir sınıf değildir ve bu özelliği taşıyan M ve N kategorisindeki araçların sonuna G işareti eklenir (Ör: M1G, N1G). Her 4×4 araç G harfi ile işaretlenmez ve farklı kriterlere sahip olması gerekir.
-
O (En az 4 tekerlekli, motorsuz yük taşıma amaçlı araçlar)
- O1: 0.75 ton altı römorklar
- O2: 0.75 ton – 3,5 ton arası römorklar
- O3: 3,5 ton – 10 ton arası römorklar
- O4: 10 ton üstü römorklar
-
L (2, 3 ve 4 tekerlekli mopet ve motosikletler)
- L1e: 2 tekerlekli, 50cm3 altı içten yanmalı motora sahip veya elektrikli ise azami sürekli anma gücü 4kW’ı geçmeyen, azami hızı 45km/s’i geçmeyen
- L2e: 3 tekerlekli, 50cm3 altı içten yanmalı motora sahip veya elektrikli ise azami sürekli anma gücü 4kW’ı geçmeyen, azami hızı 45km/s’i geçmeyen
- L3e: 2 tekerlekli, 50cm3 üstü içten yanmalı motora sahip, azami hızı 45km/s’i geçen
- L4e: 2 tekerlekli ve sepetli, 50cm3 üstü içten yanmalı motora sahip, azami hızı 45km/s’i geçen
- L5e: 3 tekerlekli, 50cm3 üstü içten yanmalı motora sahip, azami hızı 45km/s’i geçen
- L6e: 4 tekerlekli, 50cm3 altı içten yanmalı motora sahip veya elektrikli ise azami sürekli anma gücü 4kW’ı geçmeyen, azami hızı 45km/s’i geçmeyen
- L7e: 4 tekerlekli, yüksüz 400kg altı (yük taşıma amaçlılarda 550kg), motor gücü 15kW’ı geçmeyen, azami hızı 45km/s’i geçmeyen
-
T (Tekerlekli traktörler)
- T1: Maks. hızı 40km/s altı, sürücüye en yakın dingil iz genişliği 1,150mm’den az, yüksüz kütlesi 600kg üstü, alt açıklığı 1,000mm’den az
- T2: Maks. hızı 40km/s altı, sürücüye en yakın dingil iz genişliği 1,150mm’den az, yüksüz kütlesi 600kg üstü, alt açıklığı 6,00mm’den az
- T3: Maks. hızı 40km/s altı, yüksüz kütlesi 600kg altı
- T4: Maks. hızı 40km/s altı, özel amaçlı (Üzüm asmaları gibi, yukarıya doğru büyüyen mamullerle çalışmak için tasarlanmış, ayrıca aşırı geniş ve aşırı dar traktörler)
- T5: Maks. hızı 40km/s üstü
-
C (Paletli Traktörler)
- T1’den T5’e kadar kategorilere benzer olarak tarif edilen traktörler
-
R (Traktör römorkları)
- R1: Her bir dingil için 1,500kg yükün altı
- R2: Her bir dingil için 1,500kg – 3,500kg arası
- R3: Her bir dingil için 3,500kg – 21,000kg arası
- R4: Her bir dingil için 21,000kg üstü
-
S (Çekilen makinalar – Tarım makinaları)
- S1: Her bir dingil için 3,500kg ağırlığı aşmayan
- S2: Her bir dingil için 3,500kg ağırlığı aşan
Cinsi (D5), (Araç gövde tipi)
Araç sınıflarının bir nevi kasa tiplerine göre detaylandırılmısını sağlayan araç cinsi, aslında gövde tipinine göre sınıflandırmadır. Yukarıdaki ruhsat görselinde sarı ile işaretli kısımda yer alır.
-
M1 araç sınıfı için cinsleri – gövde tipleri
- AA: Sedan
- AB: Heçbek (Hatchback)
- AC: Steyşın (Station Wagon)
- AD: Kupe (Coupe)
- AE: Üstü açılır kapanır (Cabriolet)
- AF: Çok amaçlı araç (SUV)
- AG: Ticari Steyşın (Ör: Fiat Doblo Combi)
-
M2 ve M3 araç sınıfı cinsleri – gövde tipleri
- CA: Tek katlı araç
- CB: Çift katlı araç
- CC: Tek katlı, körüklü araç
- CD: Çift katlı, körüklü araç
- CE: Alçak tabanlı, tek katlı araç
- CF: Alçak tabanlı, çift katlı
- CG: Alçak tabanlı, tek katlı, körüklü
- CH: Alçak tabanlı, çift katlı, körüklü
- CI: Üstü açık, tek katlı
- CJ: Üstü açık, çift katlı
- CX: Otobüs şasileri (Tamamlanmamış araç)
-
N1, N2, N3 araç sınıfı cinsleri – gövde tipleri
- BA: Kamyon (Mal taşımak için tasarlanan, ayrıca römork çekebilen araç)
- BB: Van (Sürücü bölmesi ve yükleme alanı tek bir birimde olan kamyon)
- BC: Yarı römork çekici
- BD: Römork çekici
- BE: Pick-up (Maksimum kütlesi 3,500kg’ı geçmeyen, oturma ve yükleme alanı tek bir bölmede yer almayan araç)
- BX: Şasi kabin
Tüm bilgiler katılım sağladığımız TSE‘nin verdiği Yetkili Teknik Sorumlu Eğitimi’nden (AİTM, MARTOY, MOTOY, TORTOY) elde edilen bilgilerle derlenmiştir ve özetlenmiştir.
