Dizel mi benzin mi daha kirli bir yakıttır?

CO2 mi NOx mu daha zehirlidir?

Bu durumu açıklayabilmek için her iki motorun da çalışma prensiplerine kısa bir şekilde bakmakta fayda var. Benzin yakıtı daha fazla işlem görmüş ve daha rafine bir yakıt olduğu için buji ile daha hızlı bir şekilde tutuşturulabilir ve silindir içerisinde daha homojen bir yanmaya sahiptir. Hidrojen ve Karbon atomları arasında daha kısa zincirlerlerden oluşan Hidrokarbonlar mevcuttur. Bu homojen ve kısa bağlı yapıyı temizlemek ise daha kolaydır. Benzin motorlarında bulunan katalitik konvertör tam da burada görevini yaparak zehirli bir bileşen olan ve yanma sonucu ortaya çıkan CO gazını (Karbon Monoksit) CO2 gazına (Karbon Dioksit) dönüştürür. CO2 gazı iklim değişikliklerine neden olan tipik bir sera gazıdır ancak solunabilir yani zararsız bir gazdır.

Ayrıca burada her insanın nefes alıp verirken O2 (Oksijen) alıp CO2 (Karbon Dioksit) verdiğini de hatırlatmadan geçmeyelim. Bazen bulunduğumuz ortam çok kalabalık olduğu zaman “İçeri çok havasız” diyerek cam açma ihtiyacı duyarız. İşte bunun esas nedeni ortamda O2 gazının azlığı ve CO2 gazının fazlalığından kaynaklanmaktadır. Yani bulunduğumuz ortamda zaten nefes alıp verirken sürekli olarak CO2 gazını da alıyoruz ancak tabi ki bir aracın saldığı CO2 gazı kadar abartı miktarda değil. Ne zamanki abartı bir miktarda CO2 solunursa o zaman Oksijen alınamadığı için bir insan için ölüm tehlikesi belirebilir.

Motor arıza lambası nedir? Neden yanar?

Diğer taraftan;

dizel yakıtı daha az işlem görmüş, daha kalın yapıda ve yağ benzeri bir yakıttır. Ayrıca Hidrojen ve Karbon atomları arasında daha uzun zincirlerlerden oluşan Hidrokarbonlara sahiptir. Dizel yakıtının enerjisi de daha yüksektir ve dizel motoru çalışma prensibi itibariyle daha verimli bir çalışma döngüsüne sahiptir. Bu nedenle de dizel yakıt ile çalışan motorlar daha az yakıt ile yetinebilmektedir.

Egzozdan neden çiğ yakıt atılır?

Ancak dizel yakıtının bu yapısı nedeniyle yandığı zaman benzine göre daha fazla Nitrojen Oksit ve Nitrojen Dioksit (NOx gazları) ile yanmamış hidrokarbonlar (siyah duman), kanserojen bileşenler ve Sülfür içerir. Bu nedenle de yanmış hali benzine göre hem daha zararlıdır hem de çok daha zehirlidir ve çok daha iyi bir şekilde filtrelenmesi gerekir. Ancak NOx gazlarının filtrelenmesi ve zararsız hale getirilmesi CO (Karbon Monoksit) gazları kadar kolay değildir. NOx gazları atmosfere salındığı zaman güneş ışığı ile reaksiyona girerek tahriş edici O3 gazlarına yani Ozona dönüşür. Ozon gözlerde yaşarmaya ve boğazda acıya neden olduğu gibi uzun vadede astım ve kalp hastalıklarının da önemli bir nedenidir.

CO2 ve NOx gazları arasında anlaşılır bir karşılaştırma yapacak olursak;

• CO2 düşük oranlarda zararsızdır, NOx düşük oranda bile zararlıdır
• CO filtrelemesi kolaydır, NOx filtrelemesi zordur
• CO2 yaşam kalitesini düşürür, NOx yaşam süresini düşürür
• Dizel motorlar CO2 değeri olarak daha düşük emisyona sahip olsalar da yüksek NOx gazları nedeniyle daha zararlıdır.
• Tüm bunların sonucunda iyi filtrelenmediği takdirde Dizel motor Benzin motorundan daha kirlidir diyebiliriz.

Burada dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta ise;

Dizel motorlar ne kadar yüksek ısıda ve basınçta çalışıp ne kadar verimli hale gelirse Nitrojen ve Oksijen o kadar çok miktarda NOx gazlarına dönüşerek ortam için daha da zararlı hale geliyor. Günümüzde dizel motorların çok yüksek güç/hacim ve tork/hacim oranlarına ulaştığı düşünülürse ne kadar kirli hale geldiğini de anlamak çok zor değil. Ancak daha fazla kirlilik daha fazla filtreleme anlamına geldiği için otomobil üreticileri yeni teknolojiler geliştirerek dizel yakıtından kaynaklı kirliliği azaltmaya çalışıyorlar. Dizel partikül filtresi ve EGR valfi gibi parçalar tam da bu işe yarıyor. Ayrıca son zamanlarda AdBlue sıvısını kullanan bir sistem geliştirildi ve bazı modellerde de kullanılıyor.

EGR valfi nedir? Ne işe yarar?

Bu çalışmalar sonucunda ise daha karmaşık teknolojilerin neden olduğu daha pahalı dizel motorlar ortaya çıkıyor. Başta VW olmak üzere birçok markanın uğraştığı emisyon sorunu da esas olarak filtrelemesi kolay olan CO gazlarından değil filtrelemesi zor ve pahalı olan NOx gazları nedeniyle ortaya çıktı. Yani otomobil markaları NOx gazlarını filtrelemenin maliyetinden ciddi şekilde kaçma peşindeler. İşte tam da bu noktada kıyamet kopuyor ve üreticiler yüksek maliyetler ve zorlu emisyon kuralları nedeniyle dizel motorlardan benzin motorlu hybrid sistemlere yönlenmeye başladılar. Her ne kadar birçok üretici otomobillerde dizel motorlardan vazgeçmek istemediğini belirtse de hbyrid ve elektrikli otomobil modellerine oldukça fazla hız vermeleri bize göre orta vadede dizellerin sonunu getirecek gibi görünüyor.

Dizel partikül filtresi nedir? Ne işe yarar?