Günümüzde trafikteki araçların sayısındaki artış sonucu kazalar da aynı oranda artıyor. Her ne kadar bu durum sadece araç sayısı ile alakalı olmayıp yol kalitesi ile de alakalı olsa da, genel anlamda tüm dünyada trafik kazalarının sayısında artış olduğunu söylemek mümkün. Diğer taraftan kazaların artmasına rağmen yaralanma ve ölüm oranlarında daha dalgalı bir durum söz konusu.
Ülkemizde trafik kazalarının sayısının aksine ölümlü kazaların oranı senelere göre değişkenlik göstermekle beraber gidişatı aşağı yönlü ancak yaralanmalarda tersi bir durum söz konusu. Aşağıdaki tabloda 10 yıllık dönemde toplam kaza sayısı 2 kat artarken ölüm miktarı yaklaşık %28 azalmış ancak yaralanma oranı %86 oranında artmış. Bunun en büyük nedeni ise otomotiv sektöründe yaşanan gelişmeler gösterilebilir diye düşünüyoruz. Bu arada benzer bir tablo Almanya için de geçerli ancak bu ülkedeki kaza sayısındaki artış ülkemizdeki kadar yüksek değil. Ölüm sayısı benzer oranda azalırken yaralanma sayısının ülkemizin aksine düşüşte olması önemli bir istatistik olarak öne çıkıyor.
 |
| Türkiye’de 2005-2014 yılları arası Trafik kaza istatistikleri |
Kamyon-otomobil kazalarında arkadan çarpma oranı ne kadar?
Yukarıdaki kısa istatistik bize otomotiv sektöründeki güvenlik teknolojilerinin artmasıyla ölümlerin ciddi şekilde azaltılabileceğini gösteriyor. İşte bu önlemlerden bir tanesi de şüphesiz kamyonların arkasında bulunan koruma çerçeveleri gibi görünüyor. Bir otomobilin kamyona arkadan çarpması durumunda, kamyonun altına girmesini engelleyen bu sistem sayesinde ölümlerin önemli oranda önüne geçilebiliyor. Bu arada A.B.D’de gerçekleşen ve otomobil-kamyon çarpışmaları sonucu ölümlerin gösterildiği aşağıdaki tabloda bu tip kazaların giderek arttığı ve kamyon-otomobil arasında gerçekleşen kazaların yaklaşık %16’sında ölümlerin otomobilin kamyona arkadan çarpması sonucunda gerçekleştiğini görmek mümkün. 2015 yılında bu tip kazalarda yaşanan 2646 ölümün 427 tanesi otomobilin kamyona arkadan çarpması sonucu gerçekleşmiş.
 |
| Kamyona arkadan çarpmalardaki ölüm oranı |
Arka koruma çerçeveleri nasıl test ediliyor?
Bu tip kazalarda ölümleri engellemenin en önemli çaresi olarak görülen ve uzun zamandır da üretilen kamyon arka tamponlarının ne kadar işe yaradığı ise hala tartışılıyor. A.B.D kökenli IIHS kuruluşu bir süredir bu konuda çarpışma testleri yapıyor ve 3 farklı metod sayesinde de gerçek hayattaki kazalar başarılı bir şekilde canlandırılabiliyor. Ancak testlerin 56km/saat hız ile yapıldığını da belirtmeden geçmeyelim. Çok daha yüksek hızlarda bu ekipmanın katlanma ve dağılma ihtimali oldukça yüksek.
- Full Width: Aracın ön kısımı tamamen kamyonun arkasına çarpıyor
- %50 Small Overlap: Aracın önünün %50’si kamyonun arkasına köşeden çarpıyor
- %30 Small Overlap: Aracın önünün %30’u kamyonun arkasına köşeden çarpıyor
 |
| IIHS arka koruma çerçevesi test tipleri |
IIHS kuruluşu, aynen otomobillerde verdiği puanlamaya benzer bir şekilde bu tip tamponlara da puan veriyor ve yukarıda değindiğimiz 3 farklı test ile otomobiller için ne kadar güvenilir oldukları test ediliyor. Bu doğrultuda yapılan son testlerde 8 farklı markanın ürünleri test edilmiş ve bunların 5 tanesi her 3 testten de en yüksek puanları almaya hak kazanırken 3 tanesi %30 Small Overlap testinden sınıfta kalmış.
Türkiye’de durum nedir?
A.B.D ve Avrupa’da kamyonların arkasındaki koruma çerçevelerine büyük önem verilirken ülkemizde uluslararası taşımacılık yapan firmaların araçları hariç bu konuda deyim yerindeyse büyük bir laçkalık söz konusu ve trafikte koruma çerçevesiz birçok kamyon görmek mümkün. Zaman zaman gazetelerde bu tip kazaları görüyoruz ve neredeyse kamyonun altına tamamen girmiş otomobillerde can veren insanların acı hikayelerini okuyoruz.
Ancak bu tip kazalara karışan araçların arasında 56km/saat hız ile yapılan IIHS testlerinin aksine 3-4 kat daha hızlı araçlar da bulunuyor ve böyle bir çarpma sonucu araçta bulunan kişiler büyük ihtimalle ezilme nedeniyle değil çarpmanın şiddeti nedeniyle hayatlarını kaybedeceklerdir. Ancak her şekilde koruma çerçevesinin bulunmaması o kamyonun ciddi şekilde sorgulanması gerekliliğini ortaya çıkarır diye düşünüyoruz.
Bu arada her yıl TUV Türk muayenesine girme zorunluluğu olan kamyonların bu ekipmanına mutlaka bakılıyor ve olmaması durumunda da ağır kusurlu olarak rapor veriliyor. Kısacası bu şekilde trafiğe çıkmaları yasak ancak trafikte o kadar fazla arka koruma çerçevesi olmayan araç görüyoruz ki, trafik ekiplerine rağmen nasıl bu kadar rahat bir şekilde yol aldıklarına da şaşıp kalıyoruz. Üstelik bu ekipmanın birçok kamyonda göstermelik olduğu da görüntüsünden bile anlaşılıyor. Umarız bu durum üzerine önemli bir şekilde düşülür gerekli önlemler alınır.
İlgili Trafik kanunu:
Kamyonet ve kamyon ile bunların römorkları (Ek:RG-09/09/1997-23105) arkadan çarpmaya karşı koruma çerçevesi arka uzunluk ölçüsü 100 cm.’den fazla ve yüksüz durumda iken üst yapı alt kısmı yerden 70 cm.’den yüksek olan motorlu araçlar (Kamyonet ve Kamyon) ile bunların römorkları arkadan çarpmaya karşı bir çerçeve ile donatılmalıdır. Araçların İmal Tadil ve Montajı Hakkındaki Yönetmeliğin 112 nci maddesinde belirtilen bu çerçeve, arkadan çarpan aracın, öndeki araç altına girmesini önlemelidir.
IIHS arka koruma çerçeve çarpışma testi
