Lastik alırken dikkat edilmesi gerekenler oldukça önemlidir. Lastikler araçlarımızın yere temas eden tek parçasıdır ve bir anlamda ayakkabılarıdır. Diğer taraftan bir çok kullanıcı tarafından sanki ömür boyu kullanılacak bir parça gibi muamele görürler. Bu konudaki duyarlı sürücüleri bu davranıştan hariç tutmakta fayda var ancak böyle düşünen sürücülerin sayısı hiç de az değil. Sonuç olarak lastik hem araç sahibinin hem de çevredeki diğer araç ve yayaların güvenliği açısından taşıtlardaki en önemli parçalardan bir tanesidir.
Bu konuda gerek şahıs gerekse de devlet anlayışı değişmeye başlamış olsada lastiğe verilen önem hala yeterli düzeyde değil. Muayene istasyonlarında ve zaman zaman trafik polislerince lastik kontrolleri yapılsa da sadece dik derinliği değil lastiğin tarihinin ve ebadının da kontrol edilmesinin şart olduğunu düşünüyoruz.
Kullanım amacı
Lastikler çok farklı amaçlara göre üretilirler ve belli bir kullanım alanında çok iyi olan bir lastik başka bir alanda çok kötü özellikler gösterebilir. Lastik satıcıları genel olarak doğru tavsiyelerde bulunsalar da bazen ellerinde bulunan lastiği satmak amaçlı yönlendirme de yapabilirler.
Örnek vermek gerekirse hız kat sayısı yüksek, yol tutuş özellikleri çok iyi olan bir performans lastiğinin tüketimi genelde yüksektir ve fiyatı da pahalıdır. Performans lastiği yerine hız kat sayısı daha düşük, yol tutuş özellikleri ortalama ancak yuvarlanma direnci daha düşük bir lastik seçilmesi hem lastiği ilk alışta hemde uzun vadede yakıta daha az ücret ödenmesini sağlayabilir.
Aşağıda aynı markanın iki farklı kullanım amaçlı lastiğine ait Avrupa lastik etiketleri görülüyor.
- Soldaki lastik tüketim odaklı sağdaki lastik ise performans odaklı lastik
- Her iki lastiğin ıslak yol frenlemesi eşit düzeyde ve A notuna sahip
- Soldaki lastiğin tüketim notu B sağdaki lastiğin E
- Soldaki lastik seçilirse 60000km boyunca 860TL civarında yakıt tasarrufu yapılabiliyor.
- Soldaki lastiğin 1 tanesi sağdaki lastiğe göre 60TL daha pahalı
- Sol taraftaki lastik seçilirse lastiğin ömrü boyunca 60TLx4 adet + 860TL=1100TL tasarruf sağlanabilir.
Sonuç olarak özelliklerini kullanmayacağınız lastikleri tercih etmek size lastiklerin parası kadar para kaybettirebilir.
Lastik üretim tarihi
Lastikler silika katkılı özel kauçuk malzemeden üretilirler. Bu kauçuk malzeme depolama koşullarına bağlı olarak lastikler kullanılmasa dahi üretildikleri ilk günden itibaren sertleşmeye başlarlar. Bu sertleşme hızı ilk zamanlarda oldukça yavaşken zamanla depodaki tozun, ışığın, sıcağın ve soğuğun etkisi ile hızlanır. Dolayısı ile lastik hiç kullanılmamış bile olsa özelliklerini kaybetmeye başlar. Lastik hamurun sertleşmesi sonucu ise,
- Lastik 4-5 yıl sağlıklı bir şekilde kullanılabilecekken bu süre 1 yıla yakın azalabilir.
- Yol tutuş özellikleri azalır
- Gürültü seviyesi artar
- Yuvarlanma direnci artacağı için tüketim miktarı artar
Sonuç olarak depoda nasıl muhafaza edildiğini bilmediğiniz lastikleri bulunduğunuz yılın lastiği değilse satın almayın. Yıl sonundaysanız en fazla 8-9 aylık lastikleri tercih edin.
Lastik ebadı
Diğer maddeler arasında en basit olanı gibi görünse de aslında en fazla masrafa yol açabilecek hata lastik ebadıyla oynamaktır. Üreticiler modelleri tasarlarken bir çok parametreyi dikkate alarak hesaplamalar yaparlar. Fren performansından süspansiyon sertlik derecesine kadar tüm çalışmaları kullanacakları lastiğin ebadını dikkate alarak yaparlar ve o aracın farklı lastik ebatlarını belirlerler.
Belirlenen bu ölçülerin dışına çıkıldığında ise hız göstergesinin farklı göstermesinden direksiyonun titremesine, hızlanma veya fren performansının düşmesine kadar bir çok değişiklik meydana gelebilir ve araç farklı tepkiler gösterebilir. Bu tepkiler zamanla aracın farklı parçalarına zarar verebilir hatta kazaya bile neden olabilir.
Diyelim ki garanti kapsamındaki aracımızda farklı ebatta lastik kullandık ve fren tertibatı ile sorun yaşıyoruz ve/veya bu nedenle kaza yaptık,
- Yetkili servis farklı lastik ebadını tespit ederse arızalanan parçayı garanti kapsamından hariç tutma hakkına sahiptir. Mahkemeye bile gidilse davanın kaybedilme ihtimali oldukça yüksek.
- Kasko şirketleri bir kaza durumunda farklı lastik ebadını tespit ederse aykırı kullanım olarak belirtebilir ve onarım masraflarını karşılamayabilir.
Diğer taraftan araçta bir sorun olmadığını ancak garanti kapsamındaki lastiğimizde sebepsiz yarılma veya balans tutmama sorunu olduğunu varsayalım,
- Lastik firması ilk iş olarak otomobil marka ve modelinin fabrika tarafından önerilen lastik ebatlarına bakacaktır. Farklı ebatta lastik kullanımını tespit ederse hasarlı lastiğe hiç bir şekilde değiştirmeme hakkına sahiptir.
Sonuç olarak hiç bir zaman üreticilerin tavsiye ettiği lastik ebadı dışına çıkılmaması gerekiyor. Bir takım lastik satıcıları ellerinde olmayan lastik ölçüsü yerine farklı ebat tavsiye ederek tüketicileri yanlış yönlendiriyorlar.
 |
