Son zamanlarda dingil aralığı arttırılmış araçların Çin pazarı için tanıtılma hızında büyük bir artış gerçekleşti. En son olarak Mercedes, E200L ve E300L modellerini Çin’de satışa sundu. Dünyanın neredeyse en minyon yapılı insanlarının bulunduğu ve sözde komünist bir ülke olsa da kapitalizmi başarılı bir şekilde uygulayan Çin’de bu tip uzun ve lüks modellerin tanıtılıyor olması gerçekten tezatlık yaratıyor. Biz de bu doğrultuda ilginç durumun nedenlerini anlamak için bu analizi yapacağız.
İlk olarak Çin’in boy ortalamasına, dünyanın en kısa ve uzun insanlarının olduğu yerlerdeki boy ortalamasına ve Türkiye’nin boy ortalamasına göz atalım;
Çin
Erkek: 167cm
Kadın: 156cm
Hollanda (Dünyanın en uzun ülkesi)
Erkek: 181cm
Kadın: 168cm
Sri Lanka (Dünyanın en kısa ülkesi)
Erkek: 164cm
Kadın: 151cm
Türkiye
Erkek: 173cm
Kadın: 162cm
Burada listelemediğimiz ancak Çin’den daha kısa olan sadece 3-4 ülke daha bulunuyor. Bu da Çin’in dünyanın en kısa insanlarının bulunduğu yerlerden birisi haline getiriyor diyebiliriz. Ancak böyle bir analizde sadece boy ortalamasının yeterli olmayacağını düşünüyoruz.
Bu doğrultuda şimdi de kıta bazında insanların ağırlıklarına göz atalım;
Kuzey Amerika (A.B.D ve Kanada)
Kadın erkek ortalama ağırlık: 81kg
Avrupa
Kadın erkek yetişkin ortalama ağırlık: 71kg
Güney Amerika
Kadın erkek yetişkin ortalama ağırlık: 68kg
Afrika
Kadın erkek yetişkin ortalama ağırlık: 61kg
Asya
Kadın erkek yetişkin ortalama ağırlık: 58kg
Dünya ortalaması
Kadın erkek yetişkin ortalama ağırlık: 62kg
Çin’in 1.4 milyar kişiye yaklaşan nüfusuyla Asya kıtasının 3’de 1’ine yakın insan barındırdığı ve boy ortalamasının da oldukça düşük olduğu düşünülürse yetişkin Çin insanının ortalama 58kg-60kg arasında bir ağırlığa sahip ve dünya ortalamasının altında olduğu varsayılabilir. Ayrıca boy konusunda da dünya ortalamasının altında olduklarını düşünüyoruz.
Yukarıdaki boy ve ağırlık değerlerinden görüleceği gibi Çin insanı için gerek boy gerekse de ağırlık olarak dünyanın neredeyse en az yer kaplayan insanları diyebiliriz. Kadın erkek ortalama 162cm boy ve 60kg ağırlık gerçekten de bu insanların dünyanın diğer insanlarına göre çok fazla hacim kaplamadığını kanıtlıyor. Öyle ki Kompakt HB olarak niteleyebileceğimiz VW Golf aracın arka kısmına ortalama ölçülere sahip 3 Avrupalı oturabilirken aynı aracın arkasına 4 Çin’li biraz sıkışarak da olsa oturabilir diye düşünüyoruz.
Buradan varmak istediğimiz nokta ise uzatılmış ve diz mesafesi çok daha rahat olan araçlara her halde dünyada en az Çin insanının ihtiyaç duyduğu. Bu nedenle de bu ilginç durumun bazı nedenlerinin olması gerekiyor. Araştırmalarımız sonucunda ise uzatılmış araçların bu ülkede tercih edilmesine dair bazı ekonomik ve sosyolojik nedenler tespit ettik. Bu 4 neden ise şu şekilde sıralanıyor.
Motor hacmi bazlı vergilendirme
Çin aynen ülkemizde olduğu gibi hacim bazlı bir vergilendirme sistemine sahip. Dilimleri farklı olsa da 2.0lt ve altındaki motor hacmine sahip olan araçlar cazip bir vergi dilimine tabii ve bu da fiyatların aşırı yükselmesini engelliyor. Diğer taraftan motor hacmi 3.0 litrenin üstüne çıkarsa da çok yüksek bir vergi yüzdesi uygulanıyor. bu da fiyatların katlanması anlamına geliyor. İşte tam da bu noktada ülkemiz ile büyük bir benzerlik söz konusu.
Ancak Audi, BMW, Mercedes, Jaguar, ve Tesla ve bazı markaların lüks sınıf modelleri ki buna örnek olarak Mercedes S Serisi’ni örnek gösterebiliriz genellikle 3.0lt ve üstündeki motorları tercih ediyorlar. İşte bu vergi yükünü aşabilmek için hatırlanacak olursa BMW ülkemizde ve Çin’de geçtiğimiz yıl 2.0lt benzin motoruna sahip 7.30i modelini satışa sunmuştu.
Diğer taraftan 1.4 milyara yakın nüfusu ile Çin ülkemizden neredeyse 20 kat daha fazla nüfusa sahip ve bu da daha farklı modellerin daha farklı kullanıcılar tarafından tercih edileceği anlamına geliyor. Ayrıca otomobil üreticileri de tabiri caiz ise bu farklı kullanıcıları kırmak ve kaybetmek istemiyorlar. Ancak Mercedes ve Audi’nin BMW 7 Serisi’ne benzer lüks sınıf için 2.0lt motor uygulaması şimdilik bulunmuyor. Bu nedenle de Mercedes C ve E Serisi, Audi ise A4 ve A6 modellerinin uzatılmış modellerini bu ülke için satışa sunuyor. BMW ise daha önceden 5.20Li modelini bu doğrultuda satışa sunmuştu ve model hem kısa hem de uzun versiyonları ile 2.0lt motorlu 7.30i modeline rağmen hala Çin’de satışta.
İthal araçlara uygulanan ek vergiler
Çin’de yüksek motor hacmine uygulanan yüksek vergi haricinde bir de ithal araçlara uygulanan farklı bir vergi bulunuyor. Bu vergi nedeniyle de Audi, BMW, Mercedes ve diğer markaların ithal modelleri ciddi anlamda etkileniyor. Bu duruma Mercedes S Serisi’ni örnek gösterebiliriz.
Bazı takipçilerimiz belki dikkatinden kaçmıştır ancak Audi, BMW ve Mercedes bu vergiden kaçabilmek için D ve E Segmentinde yer alan modellerini bu ülkede üretiyorlar. Dolayısı ile de markalarından bağımsız olarak yerli araç statüsünde yer alarak ithal araç vergisinden sıyrılmış oluyorlar. Ancak burada şu soru akla gelebilir; Peki ama neden C ve E Serisi gibi S Serisi de Çin de üretilmiyor? Aslında bu sorunun cevabı oldukça basit. C ve E Serisi Mercedes’ler S Serisi’ne göre çok daha geniş bir müşteri kitlesine hitap ediyor. Bu nedenle de satış adetleri çok yüksek olmayan S Sınıfı’nı sırf vergiyi aşmak için Çin’de üretmek ve fabrika kurmak çok maliyetli olabilirdi.
Bu uygulama tabii ki sadece Mercedes için geçerli değil. Audi ve BMW’de bu nedenle D ve E Segmenti araçlarını Çin’de üretiyor ancak A8 ve 7 Serisi gibi araçları dışarıdan getiriyorlar. İşte tam da burada uzatılmış D ve E Segmenti modeller devreye giriyor. İthal araç vergisi nedeniyle fiyatları katlanan lüks sınıf araçların açığını kapatabilmek için markalar Çin’de ürettikleri modelleri uzatarak alternatif yaratmış oluyorlar. Lüks ve rafinelik anlamında F Segmenti araçlar ile eşit olmasalar da dingil aralığının arttırılarak aracın uzatılması sonucu elde edilen diz mesafesi F Segmentinden daha bile iyi konuma geliyor.
Bu başlığı bir üstte bahsettiğimiz motor hacmi bazlı vergilendirme ile birleştirerek örnek vermemiz gerekirse; 3.0lt motora sahip Mercedes S Serisi’ni ithal vergisi nedeniyle alamayan bir Çin’li daha fazla diz mesafesine sahip Çin’de üretilen 2.0lt motora sahip Mercedes E200L’yi hem ithal vergisi olmadan hem de düşük hacim motor vergisi ile çok daha ucuza satın alabiliyor.
Gösteriş
Her ne kadar S Serisi yerine daha çok satış yapabilmek için uzatılmış E Serisi üretiliyor olsa da bu araçlar tabi ki de çok ucuz fiyatlara sahip değiller. Yani otomobil markaları normalde ürettiği modellerden çok daha farklı modelleri sonuçta Çin’lileri çok sevdikleri için değil karlılıklarını düşündükleri için üretiyorlar. Ancak burada önemli bir ayrım bulunuyor. Markalar özel modelleri üretmek için gidip Somali’de fabrika kurmuyorlar. Bu durum tipik bir arz-talep ilişkisi ile açıklanabilir.
Hem satış potansiyelinin hem de Çin nüfusunun abartılı olması sonucu bu tip bir üretim söz konusu oluyor. Ayrıca araştırdığımız kadarıyla Çin kültürünün en azından günümüzde gösterişe merak sardığı birçok kaynak tarafından açık bir şekilde belirtiliyor. Büyük bir çoğunluğu çok fakir insanlardan oluşsa da aslında bu dev bir iş gücü. Ayrıca Çin’in son 10-15 yılda dünyadaki üretim rolünün artması sonucu olarak bu dev iş gücünü yöneten ve kullanan birçok kişi bulunuyor. İşte bu kişilerin sayılarındaki ve gelirlerindeki ani artışlar sonucu da biraz görgüsüzlüğe varan davranışlar ortaya çıkıyor.
Ülkemizde ve Rusya’da da karşılaştığımız bu durum lüks araçlara olan talebin daha da artmasına neden oluyor. Bu da doğal olarak özellikle lüks markalara olan ilgiyi arttırdığı gibi satışların da bu yönde artmasına neden oluyor. Ayrıca uzatılmış ve daha rahat farklı bir araca binmenin hissettirdiği ayrıcalık da bu tip araçların çeşitlenmesine neden oluyor diye düşünüyoruz.
Şoför kullanımı
Yukarıda bahsettiğimiz gösteriş başlığına ek olarak Çin’de ayrıca şoförlü araç kullanımının çok yaygın olduğu belirtiliyor. Ancak D segmenti de dahil olmak üzere otomobillerin ön kısmının daha rahat olduğunu düşünüyoruz. Hatta buna E Segmenti araçlar bile dahil edilebilir. Ancak F segmenti bambaşka bir dünyadır ve bu araçlarda arka kısımda ön tarafa göre daha fazla lüks ve rahatlık mevcuttur. Bu nedenle de şoför ile kullanılacak araçlarda arka kısmın genişliği araç sahibi açısından doğal olarak oldukça önemlidir.
Arka kısmı çok geniş ve rahat olan ancak yüksek motor hacmi ve ithal araç vergisinin fiyatlarını şişirmesi nedeniyle aracını şöfor ile kullanmak isteyen ancak F Segmenti ve üstündeki araçları almak için yeterli bütçesi olmayan kişiler için ise alternatif üretmek gerekiyor. Bu durumu fırsata çevirmek isteyen üreticiler de hem motor hacmi hem de yerli statüsündeki Mercedes E200L ve bunun gibi araçları üreterek aracını şöfor ile kullanmak isteyen kişileri çok daha ucuz bir yol ile cezbetmeye çalışıyorlar. Hatta markalar bu araçlarla bu kişileri şöfor ile araba kullanmaya teşvik bile ediyor diyebiliriz. Bu arada şöfor kullanan ve bu tip uzatılmış lüks araçlara sahip kişilerin Kompakt HB tarzında araçlara da sahip olduğunu belirtmeden geçemeyelim.
Mercedes Renault benzin motorlarını da kullanıyor mu sorusu birçok takipçimiz tarafından bize soruluyor. BMW ve Mercedes'in bazı Fransız PSA ve Renault motorlarını ne şekilde...