Amerikan otomobilleri büyük kasaları ve büyük motorları ile günümüze kadar tüm dünyanın dilinden düşmemiştir. Ülkemizde de birçok kişi American Muscle yani Amerikan Kası olarak tercüme edilen motorlara sahip modellere karşı büyük hayranlık besledikleri gibi bu modeller ve motorlar için “Motor dediğin böyle olur” ve “Araba dedin mi Amerikan” gibi övgü dolu cümleleri gıpta ile söylerler. Diğer taraftan sitemizin adı da efsane Amerikan V8 motorlarından ilham alınarak ortaya çıktı ve bu gıpta dolu sözleri biz de hep sarf ettik sarf etmeye de devam ediyoruz.
Diğer taraftan Amerikan geleneklerine uygun olan otomobil ve motorların günden güne azaldığını söylemek de maalesef fazlasıyla mümkün. Esas olarak Avrupa pazarı için tasarlanıp yolu A.B.D pazarına düşen ve şaşırtıcı bir şekilde de başarılı olan model sayısı hiç de az değilken tersi denemeler genellikle başarılı olamayarak ana vatanı A.B.D’ye geri dönmektedir. Bu da A.B.D otomobil tasarım anlayışının ve alışkanlıklarının günden güne eridiği anlamına geliyor denilebilir. Bu durumun bazı farklı yansımaları ise A.B.D tasarım ve motor geleneklerinin ne noktaya geldiğini açık ve net bir şekilde gösteriyor. Bunların başında ise Dodge Neon modeli gösterilebilir.
1990’lı yıllarda A.B.D pazarında Kompakt olarak da adlandırılan C Segmenti otomobil modellerini görmek neredeyse imkansızdı. Avrupa şartları için büyük bile sayılabilecek ölçülere sahip bu kasa tipi A.B.D şartlarında küçük olarak algılanıyordu. Öyle ki Avrupa’da D Segmenti olarak adlandırılan araçlar A.B.D’de giriş seviyesi olarak ancak kabul ediliyordu. 1993 yılında A.B.D’de tanıtılan Dodge Neon 4360mm uzunluğa, 1710mm genişliğe ve 2640mm aks aralığına sahipti. 1990’lı yılların Avrupa tasarımı araçlarından geniş iç hacmi ve kullanışlılığı ile bilinen D Segmenti Opel Vectra A ise 4432mm uzunluğa, 1706mm genişliğe ve 2600mm aks aralığına sahipti. Bu değerlerden de görüleceği gibi Amerikalılar Dodge Neon’u C Segmenti saymalarına rağmen aslında model Avrupa ölçülerinde D Segmenti bir araçtı.
Dodge Neon 1.Jenerasyon |
Bir diğer ilginç nokta ise Dodge Neon’un motor seçenekleri ile alakalıydı. A.B.D pazarında satılan 2.0lt 4 silindirli 133ps ve 150ps motorlar Amerikan alışkanlıklarına göre küçük ve güçsüz olarak görünse de Opel Vectra A modelinde kullanılan 150ps gücündeki motor GT kısaltmasını almayı hak edebiliyordu. Kısacası Avrupalıların performansı vurgulayan kırmızı şeritlerle allayıp pullayıp piyasaya çıkardığı 2.0lt 4 silindir 150ps gücündeki Vectra GT modeli Amerikalılar için sadece sıradan bir motora sahip küçük ölçülerde bir otomobildi.
İşte tüm bu nedenlerden dolayı Avrupa şartlarında büyük bir otomobil olarak adlandırılsa da Amerikalılar Dodge Neon modeline kendi geleneklerine aykırı olduğu için çok fazla benimsemediler ve satın alan kişiler de sadece çok ucuz olduğu için ve ayakları yerden kesilsin diye tercih ettiler. İlk jenerasyonu 1993-1999 yılları arasında 2 kapılı Coupe ve 4 kapılı Sedan kasa tipiyle üretilen Neon’un 2.jenerasyonu boyutlarında az bir bir büyümeyle 1999-2005 yılları arasında üretilmeye devam edildi. 1.Jenerasyon 1.8lt motor ile ve 2.Jenerasyon da 1.6lt motor ile Avrupa’da satıldı ancak istenilen başarıya ulaşamadı. Sonuçta karşısında çok başarılı ve kendini kanıtlamış D Segmenti Opel Vectra, Ford Mondeo, VW Passat, BMW 3 Serisi, Mercedes C Serisi, Audi A4, Renault Laguna ve bunun gibi rakipler bulunuyordu.
Dodge Neon 2.Jenerasyon |
2005 yılında D Segmentinden çıkış yapan Dodge, 2012 yılında bu sefer Dart modeli ile karşımıza çıktı. 4671mm uzunluk, 1829mm genişlik ve 2703mm aks aralığı ölçüleriyle oldukça büyüyen model D Segmentinin artan ölçülerine de uyum sağlamıştı. Ancak ana vatanı A.B.D’de hala C Segmenti bir araç olarak görülüyordu ve Amerikan geleneklerine tamamen ters Fiat üretimi 1.4lt turbo-benzin 160ps motor da seçenekler arasında bulunuyordu. Diğer taraftan FCA yani Fiat-Chrsyler ortaklığının bir meyvesi olan Dart modeli Alfa Romeo Giulietta ile aynı platforma sahipken Çin’de Fiat Ottimo adı altında satılıyordu. Bu durum Fiat ile Dodge markaları arasındaki stratejik paslaşmanın ciddi anlamda yol aldığını da gösteriyordu. Kısacası FCA hangi pazarda hangi marka daha baskınsa o markayı diğer markanın klonu ile satışa çıkarmıştı.
Dodge Dart |
2016 yılına gelindiğinde ise FCA grubu istediği ilgiyi görmeyen Dodge Dart üretimini normalde makyaj görme süresi olan 4 yıl gibi kısa bir sürede sonlandırdı ve ülkemizi de ilgilendiren yeni planlarını devreye soktu. Türkiye’de Egea ve Avrupa’da Tipo adı altında satılmaya başlandı. Ayrıca rakiplerinden daha uygun fiyata sahip model, Meksika, A.B.D, Kanada ve Ortadoğu ülkelerinde Neon’un geri dönüşünü haber veriyordu.
2016 yılı sonu itibariyle Meksika’da sadece ön panjuru Dodge geleneklerine uygun olarak değiştirilerek satışa sunulan model Ortadoğu ülkelerinde de bulunduğumuz günlerde satılmaya başlandı. A.B.D ve Kanada’da ise 2018 başı itibariyle satışına başlanması planlanıyor. Dünya çapında satılan tüm bu araçlar ise ister Fiat olsun ister Dodge olsun ülkemizdeki Fiat fabrikalarında yüksek yerlilik oranıyla üretilerek diğer ülkelere ihraç ediliyor. Kullanılan motorlar ise yine Fiat veya Dodge fark etmeksizin ihraç edilen ülkeye göre değişmekle beraber 1.6lt atmosferik-benzin, 1.4lt turbo-benzin, 1.3lt ve 1.6lt turbo-dizel ünitelerden oluşuyor.
Solda Fiat Egea sağda Dodge Neon |
Burada dikkat edilmesi gereken son bir önemli nokta ise; Fiat Egea’nin C Segmenti bir araç olmasıyla açıklanabilir. 4532mm uzunluğa, 1792mm genişliğe ve 2636mm dingil aralığı ölçülerine sahip olan model tipik bir C Segmenti ve bu şekilde A.B.D pazarında satılacak olması Avrupa ve A.B.D pazarlarının birbirlerine ne kadar yaklaştığını gösteriyor. Eskiden Avrupalı bir D Segmenti A.B.D’de C Segmenti görünürken bu sınıf farkı Fiat Egea’nın Dodge Neon olarak satılmaya başlanmasıyla ortadan kalkmaya başlamış gibi görünüyor. Ayrıca başka markalardan da benzer örnekler verilebilir. Bu arada A.B.D pazarı için satışa sunulacak motor seçenekleri henüz belli olmasa da 1.4lt turbo-benzin seçeneğinin daha önce Dodge Dart modelinde de kullanılmış olması aynı motorun yeni Dodge Neon’da kullanılma ihtimalini güçlendiriyor.
Sonuç olarak Dodge Neon modelinin 1993 yılında başlayan macerası 24 yıl yani neredeyse çeyrek asır sonra Türkiye’de üretilen Fiat Egea klonu olarak devam ediyor. Bu da bize A.B.D otomobil sanayi ve halkının geleneklerinde ne büyük bir değişimin yaşandığını ve Avrupalılaştığını açık bir şekilde gösteriyor. Üstelik bu durum sadece Avrupalı bir aracın klonlanmasından da ibaret değil. Hem otomobil sınıflarının iki farklı gelenek arasında eşitlenmesini hem de Amerikan halkının büyük hacimli bol silindirli atmosferik motorlardan istemeyerek de olsa vazgeçmeye başladığını gösteriyor. Bunda petrol fiyatlarının ve ham madde maliyetlerinin artmasının da büyük payı var. Ayrıca küreselleşmenin açık bir kanıtı olan Fiat Egea ve Dodge Dart klon kardeşlere çok daha farklı markalardan örnekler verilerek çeşitlendirilebilir.
Burada en çok merak ettiğimiz konu ise 2018 yılında A.B.D pazarında satılacak olan Dodge Neon’un, EuroNCAP testlerinden güvenlik donanımına göre 3 ve 4 yıldız alan Fiat Tipo HB’e göre alacağı çarpışma testi puanları. Bilindiği gibi bu testleri A.B.D’de çok katı kuralları olan IIHS tarafından gerçekleştiriyor ve Euro NCAP’den yüksek puan alan bazı modeller bu testte çuvallayabiliyor. İşte bu nedenle modelin A.B.D’de satışını dört bir gözle bekliyor ve IIHS sonucunun başarılı çıkarak hepimizi mutlu etmesini bekliyoruz.
Fiat Egea klonu Dodge Neon Fotoğrafları