2 kış lastiği yeterli olur mu? sorusu kış mevsimini şiddetini artırdığı şu günlerde birçok araç sahibinin aklında diyebiliriz. Yurdumuzda birçok bölgede kar yağışı gerçekleşirken, özellikle İç Anadolu ve Doğu Anadolu bölgesinde bulunan şehirlerde gece sıcaklıkları -10°C’nin bile altına düştü ve buzlanma olayları meydana gelmeye başladı.
Ancak ülkemiz insanının bir kısmında kar düşmeden kış lastiği taktırmama alışkanlığı vardır. Bu durum bize güzel bir Karadeniz bölgesi atasözü olan “Hamsinin kulağına kar suyu kaçmadan yenmez” cümlesini hatırlatmaktadır. Diğer taraftan balığın yağlanması için havaların soğuması gerektiğini anlatan bu ifade kış lastiği takmak için kar yağmasını bekleyen kişilerin düşüncesinden çok daha mantıklı ve güzel bir sözdür.
2 kış lastiği yeterli mi? videomuzu izleyemiyorsanız tıklayınız…
Kış lastikleri hakkında 11 önemli konu
Aslında bu durum kış lastiği ifadesinin “Kar lastiği” olarak yanlış ifade edilmesinden de kaynaklanmaktadır. Kar lastiği denmesi sonucu insanlar çekişin karda arttığını düşünerek bu şekilde bir karar alıyor olabilirler ancak kış lastikleri esas olarak 7°C’nin altındaki sıcaklıklarda büyük bir ihtiyaçtır ve yumuşak bir malzeme ile kılcal yarıklara sahip olmaları nedeniyle soğuk yol yüzeyine yaz lastiklerinden çok daha iyi tutunurlar. Bu nedenle de kış lastiklerini takmak için alınacak ölçüt kar yağıp yağmaması değil sıcaklıkların 7°C’nin altına düşüp düşmediğidir.
Kış lastikleri hakkındaki kısa değerlendirmemizi bir kenara bırakıp yapılan bir diğer önemli hatayı anlatacağımız yazımızın ana konusuna geçelim.
Ülkemizde satın alınan araçların büyük bir çoğunluğu önden veya arkadan çekişli araçlardan oluşuyor. Ayrıca geçmişten beri söylenen, daha iyi durumdaki lastiklerin çekiş aksına takılması şeklinde bir tavsiye de bulunmaktadır. Bu tamamen doğrudur ancak bu uygulamayı birçok kişi kış lastikleri için de genişleterek önermektedir. Her ne kadar aracın sadece çekiş aksındaki lastikleri kış lastikleri ile değiştirmek bilinçli kişiler için hiç takmamaktan daha iyi bir uygulama olsa da bilinçsiz kişilerin kaza ihtimalini yükselten bazı alışkanlıklara neden olabilmektedir.
Tek lastik değiştirmek doğru mu?
Tek lastik değiştirmek doğru mu?
Mesela aracına hiç kış lastiği takmayan bir kişi çok daha temkinli bir sürüşü tercih edebilirken aynı kişi çekiş aksındaki 2 lastiğine güvenerek cesur bir sürüş benimseyebilir ve aşağıda anlatacağımız nedenlerle kaza yapabilir. Bu nedenle biz sekizsilindir ailesi olarak sadece çekiş aksında kış lastiği kullanılmasını ekonomik bahanelerle de olsa kesinlikle tavsiye etmiyoruz. Bir kaza durumunda sizin veya karşıdaki kişilerin canının yerini hiç bir şey dolduramaz. Önden, arkadan veya 4 tekerlekten çekişli olsun her türlü araçta tüm tekerleklerde kış lastiğinin kullanılması güvenli sürüş açısından çok önemlidir.
Şimdi önden veya arkadan çekişli araçlar için sadece çekiş aksına 2 kış lastiği takılması durumunda ne olabileceğini analiz edelim;
-
Önden çekişli aracın sadece ön aksına 2 kış lastiği takılması
Karlı ve buzlu düz bir yolda normal bir hız ile gittiğimizi düşünelim. Böyle bir durumda sadece önde kış lastiğine sahip olduğumuzu çok az bir miktar hissedebiliriz. Şimdi karşımızda kskin bir viraj olduğunu düşünelim ve yavaş bir şekilde frene basarak aracın hızını azaltalım. Büyük bir ihtimalle hızımızı azalttığımız ve temkinli sürüşü benimsediğimiz için virajdan düzgün bir şekilde çıkabiliriz. Diğer taraftan bu sefer boş bir anımıza denk gelsin ve hızımızı viraj girişinde azaltmadığımızı varsayalım.
Hızımızı düşürmeden viraja ani bir şekilde girdiğimizde ise direksiyonu aniden kırar ve virajın dönüş istikametini izleriz. Böyle bir durumda direksiyon komutlarını alan kışlık lastiklere sahip ön tekerlekler yeri güzel bir şekilde kavrar ve direktiflerimizi büyük bir oranda yerine getirir. Ancak ön lastiklerden sonra arka lastikler de viraja hızlı bir şekilde girer ve karlı ve buzlu yolu tutmakta zorlanacakları için aracın dönüş yönünü değil mevcut düz gidiş yönünü izlemeye başlar. Yani ön lastiğin izini takip etmezler.
Bu durumun sonucunda;
Aracın arka kısmı kaymaya başlar. Aracın önü ne kadar iyi dönerse dönsün arka taraf kopar ve araç savrulabilir. Hatta bu virajın uçurumlu bir bankete sahip olduğu hayal edilirse aracın arkası bankete doğru savrulabilir ve araç da uçuruma yuvarlanabilir. Kısacası önden çekişli bir araçta sadece ön aksta kış lastiği kullanılması özellikle virajlarda arkadan kaymaya (Oversteer) neden olur.
Sadece çekiş aksında kış lastiği kullanmanın bir diğer olumsuz etkisi de frenlemede ortaya çıkmaktadır. Düz yol veya viraj fark etmeksizin frene basıldığı zaman aracın ön lastikleri yolu iyi bir şekilde kavradığı için başarılı bir frenleme gerçekleşirken arka lastikler karlı ve buzlu yolu tutmayarak kaymaya başlar. Aracın arkası frenlenemediği için de arkadan öne doğru ağırlık transferi gerçekleşir ve ön lastikleri de etkiler. Bunun sonucu olarak da hem fren mesafesi uzar hem de aracın duruş kararlılığı bozularak savrulma gerçekleşebilir.
-
Arkadan çekişli aracın sadece arka aksına 2 kış lastiği takılması
Karlı ve buzlu düz bir yolda normal bir hız ile gittiğimizi düşünelim. Böyle bir durumda sadece arkada kış lastiğine sahip olduğumuzu çok az bir miktar hissedebiliriz. Şimdi karşımızda bir viraj olduğunu düşünelim ve yavaş bir şekilde frene basarak aracın hızını azaltalım. Büyük bir ihtimalle hızımızı azalttığımız ve temkinli sürüşü benimsediğimiz için virajdan düzgün bir şekilde çıkabiliriz. Ancak bu sefer boş bir anımıza denk gelsin ve hızımızı azaltmadığımızı varsayalım.
Hızımızı düşürmeden viraja ani bir şekilde girdiğimizde ise direksiyonu kırar ve virajın dönüş istikametini izlemek isteriz. Ancak direksiyon ile aracın yönünü belirlediğimiz ön aksta kış lastikleri olmadığı için dönüş komutlarımız bir nevi boşa gerçekleşir ve araç, direksiyonu döndürdüğümüz yöne değil düz gitmeye meyilli bir şekilde yol alır. Yani arka lastiklerde kış lastiği olması sadece düz gidişte yola gücün aktarılması anlamında fayda gösterir. Ancak direksiyon ile komut veremedikten sonra sürüş sürüşlükten çıkar ve bu durum önden çekişli araçların yaşadığı Oversteer yani arkadan kayma durumunda daha tehlikelidir. Direksiyon ile yönlendirilemeyen araç önden kayma (Understeer) yaşar, kontrol edilemez ve düz bir şekilde yol almaya devam eder.
Understeer – Önden kayma nedir? Nasıl engellenir?
Frenleme konusunda ise önden çekişli-ön aksta kış lastikli araçlardan daha avantajlı gibi görünseler de durum biraz farklıdır. Arka aksta kış lastiklerinin bulunması arkadan öne doğru ağırlık transferini ani bir frenlemede azaltır ancak motor ve şanzımanın önde bulunması nedeniyle birçok arkadan çekişli aracın ön kısım daha ağırdır. Ani bir fren durumunda önde kış lastikleri bulunmaması nedeniyle bu fazla ağırlık kontrolsüz bir şekilde hareket etmeye meyilli olabilir ve özellikle de direksiyonun hareket ettirilmesi aracın kontrolünün daha fazla kaybedilmesi ile sonuçlanabilir.
İşte bu nedenle;
özellikle ülkemizde yaygın bir şekilde bulunan arkadan çekişli Tofaş Kuş Serisi araçlar büyük risk altındadır. Gözlemlediğimiz kadarıyla ekonomik nedenlerden dolayı bu araçlarda genellikle sadece arka aksta kış lastikleri takılmaktadır. Bu nedenle bu tip araçlara binenler de trafikte karşılaşanlar da kışın risk altındadır diye düşünüyoruz.
-
Çekiş aksının tersine 2 kış lastiği takılması
Diğer ihtimaller olarak ise önden çekişli bir araçta arka aksa ve arkadan çekişli bir araçta ön aksa kış lastikleri takmayı gösterebiliriz. Her iki seçenek de üstte saydığımız durumlara göre daha tehlikelidir ve aracı kontrol etmek çok daha zordur. Önden çekişli bir araçta arka aksta kış lastiği varsa araç neredeyse kış lastiği yokmuş gibi davranabilecekken arkadan çekişli bir araçta ön aksa kış lastiği var ise direksiyon komutları daha rahat verilebilir ancak aracın arkadan kayması engellenemeyeceği için sürüş oldukça tutarsız olur. Özellikle viraj dönüşlerinde aracın hızına bağlı olarak savrulma durumu gerçekleşebilir.
